Thời Hoàng Đế Minh Mạng, vị vua thứ hai của
triều Nguyễn, nước Đại Nam ta rất hùng mạnh và giàu có ở Đông Nam Á. Vua quan
nước ta đã hầu như kiểm soát và thao túng cả hai nước láng giềng Ai Lao và Cam
Bốt. Thủ Đô Phnom-Pênh còn được gọi là Trấn Tây thành.
Vua Minh Mạng bèn thành lập bốn nhà kho, bí
mật chôn cất trong nội cung số vàng bạc, với lời dặn “để dùng khi quốc biến”.
Kinh thành Huế
Bắt đầu từ 1875, người Pháp dần dần thôn
tính nước ta. Cho đến tháng 6 năm 1884, ta phải ký hoà ước với Pháp, công nhận quyền
bảo hộ của Pháp trên bán đảo Đông Dương.
Khi đã thôn tính được Việt Nam, thực dân
Pháp bắt đầu tìm cách khai thác và nghĩ ngay đến kho tàng nhà Nguyễn. Tướng De
Courcy lúc đó làm Tư Lệnh quân đội viễn chinh, giao việc này cho Jules
Sylvestre nghiên cứu. Tên này từng là quan thuế, là một người nghiên cứu sâu xa
về tiền cổ Việt Nam, tinh thông cả Hán học và Việt ngữ.
Thực dân Pháp xâm lược nước ta
Ngày 8 tháng 7 năm 1885 lấy cớ triều đình Việt
Nam có ý tạo phản, De Courcy dẫn binh lính vào cướp kho tàng nhà Nguyễn trước
những cặp mắt bi thương và ngỡ ngàng của nhân viên nội phủ. Ngày đầu chúng cướp
được 5 triệu lạng bạc.
Qua thời gian truy tìm cùng với sự trợ giúp
của một nhân viên nội phủ phản trắc, thực dân Pháp đã tìm thấy nơi chứa cả tiền
vàng ở bốn nơi khác nhau, gồm 6.000 nén vàng và 2.000 đồng tiền vàng đủ loại.
Ngoài tiền tròn, các nén vàng được đúc dưới dạng thỏi từ một lạng, đến 100 lạng,
rất đẹp với trang trí hoa và rồng với tên các vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức.
De Courcy rất lọc lõi, khi đánh cắp kho
tàng hắn ta đã đem theo Jules Sylvestre. Không một đồng tiền quý nào có thể lọt
qua mắt tên Tây thực dân này. Tổng cộng quý kim bị đánh cắp gồm có 1.900 kilo
vàng và 60 tấn bạc.
Nội trong tháng 7, kho tàng nhà Nguyễn
đã được chuyển vào Sài Gòn để lên tàu sang Pháp. Đến năm sau 1886 tàu đến cảng
Marseilles và ngày Mùng 9 tháng 10 đã đến Paris bằng xe lửa ở ga Lyon. Tại đây
chúng chỉ giữ lại mỗi loại tiền một phiên bản ở Maison de Monnaie de Paris, còn
lại đem nấu chảy xung vào công quỹ Pháp. Điều này làm cho tiền vàng tiền bạc của
Việt Nam trở nên rất hiếm cho giới sưu tầm.
Mãi cho đến tháng Chín năm 2017, lần đầu
tiên bảo tàng Monnaie de Paris mới trưng bày một vài đồng tiền vàng và một vài
thỏi vàng nhà Nguyễn cho công chúng xem.
Người sưu tầm tiền cổ nổi tiếng nhất thế giới
là Vua Farook của Ai Cập. Sau khi Vua Farook bị Đại Tá Nasser lật đổ, năm 1954
bộ sưu tập được đem ra đấu giá. Tính theo tiền thời này trị giá cũng phải đến
vài tỷ usd. Trong bộ sưu tập của ông ta cũng có chứa 80 đồng tiền vàng và 56 đồng
tiền bạc của các Vua triều Nguyễn.
Một tay buôn tiền cổ người Mỹ gốc Do Thái có
tên Albert Kosoft đã sang Cairo đấu giá được phần lớn các tiền “Annam” này,
trong đó có nhiều đồng ông nói thất thoát từ kho báu trong khi chuyển về Paris,
Vua Farook đã mua được. Cuối cùng một số cũng lọt vào tay vài người Việt Nam.
Các bạn thân mến ! Qua những di vật còn sót
lại trong các viện bảo tàng và các cuộc đấu giá, chúng ta cũng có thể hình dung
phần nào quy mô của các cuộc cướp phá khó báu nhà Nguyễn của thực dân Pháp lớn
đến mức như nào.
Ngày nay dân tộc ta đã có được độc lập tự
do, thì người Việt hãy cố gắng đoàn kết để dựng xây lại quốc gia của chúng ta
trở nên hùng mạnh và giàu có trở lại.
No Comment