Ở Thái Lan hiện nay cũng có các cộng đồng
người gốc Việt. Ước tính có khoảng 100 ngàn người, và hầu hết đã đồng hóa vào
xã hội của Thái Lan.
Việc người Việt di cư sang Thái Lan diễn ra
qua mấy giai đoạn lịch sử, phản ảnh tình hình chính trị và xã hội dao động tại
Việt Nam.
Đợt di dân đáng kể lúc đầu là khoảng năm
1780, trong số đó có Nguyễn Phúc Ánh cùng gia thần trốn sang Bangkok để tránh cuộc truy đuổi của quân Tây Sơn. Năm
1787 tướng Nhà Nguyễn là Nguyễn Huỳnh Đức bị quân Tây Sơn đánh bại, phải dẫn tàn quân khoảng 5000
người trốn theo đường thượng đạo qua Lào để đến đất Thái. Khi Nguyễn Ánh trở về nước thì vua
Xiêm ép các di thần Nhà Nguyễn phải ở lại. Đó là hạt mầm của cộng đồng người
Việt tại Thái Lan sau này; các sử gia ước tính khoảng hơn 3000 người gồm binh
lính và giáo dân đã ở lại Xiêm khi Nguyễn Ánh trở về tái chiếm Gia Định. Xiêm triều cho họ
ngụ ở Bangpho (บางโพ) phía bắc Bangkok.
Ngôi chùa Wat
Annamnikayaram (วัดอนัมนิกายาราม) ở Bangpho là do cộng đồng
người Việt lập nên từ thời kỳ đó. Tập trung ở vùng Bankok, nhóm di dân này đa số
là nam giới nên họ lấy vợ bản xứ người Thái hoặc người Hoa, hậu duệ thường
không nói được tiếng Việt mà
chỉ biết mù mờ là họ gốc gác người Việt mà thôi. Những ngôi chùa của người
Việt sau đó cũng được triều đình Thái sắc phong, công nhận phái tu Đại Thừa của
người Việt là An Nam tông (tiếng Thái: Annamnikaya อนัมนิกายา).
Chùa người gốc Việt tại Thái Lan
Năm 1785 lại có 580 người đạo Công giáo
theo đường biển đến Samsen (สามเสน) (nay thuộc Bangkok) không lâu sau khi Nguyễn Phúc Ánh đến tá túc ở đất Thái. Khoảng triều Minh Mệnh trở đi khi việc cấm đạo thiên chúa giáo càng ngặt thì số người Việt theo đạo tỵ nạn ở Xiêm càng đông. Số lớn
định cư ở Chân Bôn, tức Chanthaburi vùng đông nam Thái Lan theo ngả đường biển. Đến cuối thế kỷ 19 thì một số lại
sang Thái theo ngả đường bộ, định cư ở vùng đông bắc Thái Lan (Isan). Người gốc Việt cũng là nguồn nhân lực lớn trong hoạt động của
các giáo xứ Công giáo Thái Lan, và trong chủng viện tại Sriracha ở Chonburi.
Nhà thờ của người gốc Việt tại Thái Lan
Cộng đồng người Việt tại Thái có sức mạnh
đáng kể nên năm 1905 Hoàng thân Cường Để và Phan Bội Châu khi lánh ra nước ngoài để vận động phong trào chống Pháp thì đều ghé Thái Lan tìm
nguồn ủng hộ. Việt Nam Phục quốc Hội đã dùng Thái Lan làm nơi tập hợp để chuyển người sang Nhật Bản và Trung Quốc. Nhóm Duy Tân hội thì khoảng những năm 1908-1912 còn phái người sang Thái Lan
làm ruộng cùng các nghề khác sinh nhai để tài trợ cho công cuộc đánh Pháp ở quê
nhà. Đảng Cộng sản Đông Dương cũng hoạt động mạnh trong cộng đồng người Việt từ khoảng thập niên 1920 trở đi với những đoàn thể "Cứu quốc".Theo tài liệu của
Pháp thì tổng số người Việt ở Xiêm vào cuối thập niên 1920 là khoảng 30.000.
Khi chiến tranh Đông Dương bắt đầu vào thập niên 1940 thì một làn sóng người Việt ở Lào và Campuchia ùa sang đất
Thái tỵ nạn dọc vùng sông Mekong. Tổng số vào năm 1946
là 46.700 người, đa số gốc từ miền Bắc sang nương náu ở Nakhon Phanom và Mukdahan sau khi quân đội
Pháp mở cuộc tái chiếm Lào và ném bom Thakhek. Khoảng 10.000
người sau đó hồi hương nhưng 40.000 người vẫn lưu lại đất Thái vì sau đó tân
chính phủ Lào độc lập thay đổi quyền công dân, liệt nhóm người này là ngoại kiều,
không phải quốc tịch Lào nên không cho phép họ về đất Lào. Sang thập niên 1950, khi lực lượng Việt Minh lên nắm quyền ở Hà Nội thì Chính phủ Thái cho
rằng di dân người Việt, trong số đó có tỷ lệ không nhỏ có cảm tình
với Việt Minh, là mối đe dọa cho nền an ninh Thái, nên Bangkok tìm cách đuổi
họ về. Mối quan tâm của Bangkok càng tăng khi quân Pathet Lào được Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa hậu thuẫn ở Lào.
Trên giấy tờ thì việc hồi hương là hoàn toàn
tự nguyện. Nhưng thực tế là do chính phủ Thái đã không hợp thức hóa nhóm người
Việt di cư vào thập niên 1940 cùng với việc gây khó dễ cho họ về mặt sinh nhai
nên việc ghi danh hồi hương là có áp lực chứ không hẳn là tự nguyện.
Năm 1960, Hà Nội và Bangkok thỏa thuận qua trung gian Hội Hồng thập tự xúc tiến hồi hương; khoảng 35.000 người trên 58 chuyến tàu từ
Bangkok được chở về Hải Phòng trong thời gian hai năm
(1960-1962).
Tuy nhiên vẫn còn một số đã ghi danh hồi
hương nhưng không đi được và ở lại đất Thái. Con số này đến năm 1964 là 36.437 người
Sang thập niên 1970 với thế hệ thứ hai sinh sống tại Thái Lan, con số này là
khoảng 50.000 người. Họ được xem là "người Việt mới" (tiếng Thái: Yuan mai), khác với
"người Việt cũ" trước thập niên 1940.
Tính đến năm 1975 thì tổng cộng có
80.000 người Việt (cả "cũ" và "mới") trên đất Thái.
Theo nhà chức trách Thái thì năm 1997 có
43.690 người Việt sinh sống tại Thái Lan, trong số đó 26.423 người đã nhập tịch
Thái hoặc có giấy tờ hợp thức. Con số không chính thức có thể lên tới 100.000
người.
Hiện nay, trong hơn 20 tỉnh tại Thái Lan có
đông Việt kiều sinh sống, đã có 9 tỉnh được chính quyền địa phương cho phép
thành lập Hội, tạo điều kiện để bà con Việt kiều thuận lợi trong sinh hoạt cộng
đồng, hướng về đất nước và đóng góp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước
Việt Nam – Thái Lan.
Các bạn thân mến ! Hiện nay với việc vị
thế chính trị và tiềm lực kinh tế của Việt Nam đang ngày càng tăng trên thế giới.
Cùng với mối quan hệ giữa 2 quốc gia Việt Nam và Thái Lan đã có những bước phát
triển thực chất, thì cộng đồng người Việt Nam tại Thái Lan cũng đã được tạo điều
kiện nhiều hơn để sinh sống và phát triển ổn định, đóng góp vào tình hữu nghị
chung giữa 2 quốc gia và dân tộc.
by Thái Tử Sin
Chào mừng các bạn đến với kênh website Thái Tử Sin TV. - $$$ DONATE: Mọi ủng hộ tài chính để phát triển kênh Thái Tử Sin TV vui lòng gửi tới tài khoản Techcombank: 19021947007023 - Chủ TK: Nguyen Thi Lang
Theo dõi trên các nền tảng khác Twitter | Facebook | Google Plus
No Comment